Co wpływa na koszt kilometra drogi?
Średni koszt 1 kilometra drogi jest uwarunkowany wieloma czynnikami. Różni się on w zależności od klasy drogi, jej parametrów geometrycznych, ukształtowania terenu, liczby obiektów inżynierskich czy też rodzaju materiałów, z których wykonana jest konstrukcja. Tereny górzyste, zurbanizowane czy też te obięte występowaniem szkód górniczych sprawiają, że niezbędne stają sie rozwiązania bardziej kosztowne. Ponadto na koszty ma również wpływ rodzaj inwestycji. Budowa drogi po nowym śladzie jest zwykle bardziej kosztowna niż przebudowa istniejącej już konstrukcji. Nowe inwestycje to nie tylko koszty budowy, ale również koszt przygotowania inwestycji, czyli między innymi wykup terenów pod ich wykonanie.
Klasa drogi warunkuje szereg wymagań projektowych, które kształtują ceny 1 kilometra drogi. Drogi ekspresowe i autostrady muszą być w 100% bezkolizyjne,zatem nie uniknione jest wybudowanie przy okazji ciągu głównego licznych obiektów inżynierskich. Ponadto istotnym kosztem są przejścia dla zwierząt zapewniające ich ciągi migracyjne.
Ile płacimy za 1 kilometr autostrady?
Z danych, które podało Ministerstwo Infrastruktury wynika, że w latach 2008-2012 koszty budowy 1 kilometra drogi były najwyższe. Ich średni koszt w tym okresie wyniósł 65,6 mln zł. W kolejnych trzech latach średni koszt jednego kilometra był już na poziomie 53,1mln zł. W związku z faktem, iż w latach 2017 i 2018 w Polsce nie oddano do użytku żadnej drogi klasy A, nie ma danych finansowych na ten temat. Niemniej jednak mamy dane o koszcie średnim 1 kilometra autostrady będącej w realizacji na podstawie danych z podpisanych kontraktów, tj. 47,5mln. Dobrym przykładem tego, jak średnia cena 1 km tego samego ciągu drogowego może się różnić w zależności od zakresu kontraktu jest autostrada A1.
Z danych GDDKiA budowa 1 km fragmentów A1 Pyrzowice–Piekary Śląskie, Piekary Śląskie–Maciejów i Maciejów–Sośnica kosztowała odpowiednio: 99,9 mln, 51 mln oraz 135,7 mln zł (kwoty netto). Z kolei koszt budowy 1 km autostrady A1 w woj. łódzkim i w okolicy Częstochowy wyniósł: węzeł Kamieńsk (bez węzła)–węzeł Radomsko (z węzłem) – 27,9 mln zł netto, węzeł Radomsko–granica woj. łódzkiego i śląskiego – 39,2 mln zł netto, Tuszyn (bez węzła)–węzeł Piotrków Południe (z węzłem) – 24,6 mln zł netto. Jest to dowód na to, jak istotnie obiekty inżynierskie, przejścia dla zwierząt i dostosowanie drogi do terenu wpływa na cenę 1 kilometr.
Ile płacimy za 1 kilometr drogi ekspresowej?
Drogi ekspresowe są stosunkowo tańsze w budowie od autostrad. Między innymi ze względu na łagodniejsze wymagania techniczne, co przekłada się na finanse. Rzeczywiste całkowite koszty budowy 1 km drogi klasy S na podstawie danych finansowych dróg oddanych do ruchu w latach 2008 – 2012 wyniosły 40,7 mln zł. W latach 2013 – 2015 było to 48,6 mln zł, a w latach 2017 – 2018 – 38,7 mln zł. Średnia cena 1 km drogi ekspresowej będących w realizacji w 2019 r. (po podpisaniu umowy) wynosi 38,8 mln zł. Zatem istotnie są to niższe koszty w stosunku do kosztu dudowy autosrad i kilka lat temu GDDKiA postawiła na budowę większej liczby dróg ekspresowych kosztem autostrad. Komfort jazdy i użytkowania drogi ekspresowej nie różni się dla kierówców od dróg klasy A, a oszczędności widoczne gołym okiem. Zatem wydaje się, że decyzja jak najbardziej rozsądna i słuszna.
Jak ochrona środowiska wpływa na koszt budowy 1 kilometra drogi?
Koszt urządzeń ochrony środowiska w ciągach dróg szybkiego ruchu jest bardzo wysoki. Są to gównie przejścia dla zwierząt, które jak wynika z danych Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, w latach 1996-2016 kosztowały ok 7 mld zł. Składają się na to budowy, przebudowy lub dostosowanie wszystkich rodzajów przejść dla zwierząt.Jedno takie rozwiązania to średni koszt na poziomie około 7,8 mln zł.
„Przejścia dla zwierząt są niezbędne, aby zachować ciągłość korytarzy ekologicznych i szlaków migracji. Można wydać fortunę, a przejścia mogą okazać się nieskuteczne i niefunkcjonalne” – mówi Joanna Borzuchowska, Koordynator Obszaru Środowiska, Multiconsult Polska.
Zasadniczą rolę odgrywa zatem odpowiedni dobór lokalizacji i parametrów przejść dla zwierząt jak również odpowiednie zagospodarowanie jego otoczenia. Istotnym elementem jest także przeprowadzany monitoring porealizacyjny w celu weryfikacji efektywności przejść dla zwierząt.
Jakie są trendy i prognozy?
Od prawie dwóch lat obserwujemy na rynku znaczący wzrost wartości ofert składanych przez oferentów. Wiele postępowań przetargowych inwestorzy byli zmuszeni unieważnić ze względu na zbyt wysokie ceny ofertowe. Często długi czas trwania całej procedury przetargowej sprawiał, że wykonawca z niajniższą ceną wysofywał się z podpisania umowy, bo najtańsze oferty w dniu otwarcia z czasem okazują się nieaktualne i wygrywała druga oferta. Dotyczy to inwestycji publicznych na każdym szczeblu zarządzania- od dróg gminnych po krajowe. Inwestorzy publiczni w miarę możliwości zwiększają nakłady na inwestycje, aczkolwiek wiele z nich musi poczekać na realizację ponieważ pieniędzy nie starczy na wszystko.
Warto podkreślić, że gwałtowny wzrost cen materiałów, brak rąk do pracy oraz znacząco zwiększone zarobki pracowników, a także trudności logistyczne i niedoszacowane stare umowy wpłynęły na wzrost cen nowych kontraktów. Do tego cały czas mamy do czynienia z trudnymi relacjami kontraktowymi. W tym roku mieliśmy aż 10 zerwanych umów na budowy dróg. Ich przyczyny były prozaiczne – brak odpowiednich marż. Jeśli ceny materiałów wzrosły o kilkadziesiąt procent to firmy z marżami na poziomie 3-4 proc. nie były w stanie dotrzymać umów podpisanych kilka lat temu” – wskazuje Jarosław Wielopolski, Prezes Multiconsult Polska
Prognozuje się, że ceny materiałów budowlanych nie spadną, zatem zarządcy dróg muszą przygotować się na wyższe koszty inwestycji drogowych.